Klinička slika Pompeove bolesti

Kliničko očitovanje bolesti vrlo je raznoliko i ovisi o preostaloj enzimskoj aktivnosti kisele alfa-glukozidaze. Nakupljanje glikogena u lizosomima i u citoplazmi dovodi do oštećenja građe stanice i poremećaja njene funkcije, što naposljetku trajno oštećuje mnoge organe i sustave, posebno srce, skeletnu i respiratornu muskulaturu.



Bolesnici se razlikuju u vremenu početka bolesti, zahvaćenosti pojedinih organa te stupnju napredovanja simptoma i znakova bolesti.



Znakovi i simptomi Pompeove bolesti



Na osnovi dobi početka bolesti i prisutnosti ili odsutnosti kardiomiopatije, Pompeovu bolest dijelimo u dvije skupine:



A. Infantilni ili klasični oblik bolesti



U pravilu se očituje u prvih 6 mjeseci života. Obilježava ga progresivna kardiomiopatija, izražena slabost cjelokupne muskulature, brzo napredovanje i smrt uslijed zatajenja srčanog i/ili dišnog sustava. Djeca s klasičnim oblikom bolesti rijetko žive dulje od godinu dana. Postoji i varijanta nešto blažeg kliničkog tijeka, koja sporije napreduje, srčani mišić nije toliko zahvaćen, pa djeca najčešće umiru uslijed zatajenja disanja nakon druge godine života.



Uočava se izražena hipotonija (snižen tonus mišića), hipomimija (oslabljena mimika), oslabljeni refleksi, uvećan jezik, slinjenje te smetnje govora. Uslijed smetnji hranjena, poteškoća u sisanju i gutanju, djeca slabo napreduju. Kod mnogih je porebna prehrana putem sonde. Zbog slabosti dišne muskulature djeca nemaju dobru drenažu pluća, pa su česte infekcije dišnog sustava, koje zahtijevaju primjenu antibiotika. Moguće je uočiti ubrzano disanje te znaci dispneje (otežanog disanja) uz korištenje pomoćne muskulature.



Približno jedna trećina svih bolesnika s Pompeovom bolesti boluje od fatalnog infantilnog oblika koji se brzo razvija.



B. Kasni oblik bolesti



Kasni oblik bolesti može se pojaviti bilo kad, od ranog djetinjstva, u školskoj dobi ili adolescenciji do oblika u odrasloj dobi s različitim rasponom manifestacija, a pretežno se očituje zahvaćanjem skeletne muskulature.



Taj oblik bolesti se očituje većim varijacijama u kliničkim simptomima i napredovanju bolesti. Razlikuje se od infantilnog oblika po tome što u pravilu srce nije zahvaćeno, po sporijem napredovanju bolesti te je ukupna prognoza bolja. Bolest se pretežno očituje progresivnim mišićnim propadanjem, pri čemu su prvo zahvaćeni paraspinalni mišići i proksimalne mišićne grupe na donjim udovima. Javljaju se bolovi u mišićima, a smanjena aktivnost pojedinih mišićnih grupa dovodi do posljedica kao što su kontrakture, deformacije i osteoporoza. Uslijed propadanja mišića bolesnici postupno gube sposobnost samostalnog kretanja. Slijedi slabljenje mišića dišnog sustava i dijafragme. Približno dvije trećine svih bolesnika s Pompeovom bolesti ima kasni oblik.



Približno jedna trećina svih bolesnika s Pompeovom bolesti boluje od fatalnog infantilnog oblika koji se brzo razvija.



Donji graf prikazuje razinu enzima kisele alfa-glukozidaze u oba oblika Pompeove bolesti, koja je tipično teža u bolesnika koji imaju nižu razinu enzimske aktivnosti. Alfa-glukozidaza razgrađuje glikogen u lizosomima mišićnih stanica. U bolesnika s infantilnim oblikom bolesti enzimska aktivnost je manja od 1%, dok je u bolesnika s kasnim oblikom aktivnost enzima manja od 40%.



Pompeova bolest je tipično teža u bolesnika koji imaju nižu razinu preostale (rezidualne) enzimske aktivnosti. Bolest brže napreduje u bolesnika s infantilnim oblikom kod kojih gotovo nema enzimske aktivnosti, dok je napredovanje bolesti znatno sporije u djece i odraslih s kasnim oblikom koji imaju rezidualnu enzimsku aktivnost.