Zeleni čaj (Thea sinensis) je tradicionalni napitak naroda dalekog istoka, koji ga koristi već više hiljada godina. Na trpezu zapadnog svijeta došao je tokom devetnaestog vijeka, a poslednje dvije decenije se sve više govori o njegovom povoljnom učinku na zdravlje čovjeka.
Po svom sastavu veoma je sličan crnom čaju, a glavna razlika je u načinu njegovog dobijanja. Kod zelenog čaja se izbjegava fermentacija, što omogućava očuvanje većeg broja ljekovitih materija.
Povoljni efekti zelenog čaja uslovljeni su nizom aktivnih supstanci koje se nalaze u njemu. Kofein je supstanca koja utiče prvenstveno nivo budnosti, što je posljedica pobuđivanja moždane aktivnosti. Anitioksidansno dejstvo čaja ostvareno je prisustvom vitamina C i E, ali mnogo više aktivnim principom supstanci kao što su katehini i polifenoli. Niz antioksidanasa zaslužan je za poboljšanje imunog sistema organizma, rezultirajući manjim brojem infekcija prije svega respiratornog sistema, kod osoba koje su ga pile. Smatra se da je povoljan učinak čaja na imuni sistem jedan od razloga i manjeg broja malignih bolesti među narodima koji tradicionalno piju zeleni čaj.
Polazeći od ovoga vršena su različita istraživanja i smatra se da supstanca označena kao epigalokatehin galat (ECGC) ima najveću ulogu u antikancerogenom efektu zelenog čaja. Studije su pokazale manji broj recidiva raka dojke kod žena koje su nakon uklanjanja tumora, redovno kozumirale zeleni čaj. Povoljno dejstvo pokazano je i kod malignog oboljenja prostate, i nekih malignih oboljenja gastrointestinalnog sistema. Polifenoli su supstance koje igraju ulogu u ukupnom ubrzanju metabolizma, ali utiču i na metabolizam holesterola, smanjujući njegovu ukupnu koncentraciju u krvi. Osim toga neka istraživanja pokazuju da utiču i na povećanje nivoa takozvanog dobrog holesterola (HDL). Ako bi smo pogledali globalni uticaj ovog dejstva onda možemo reći da kao rezultat povećanog metabolizma dolazi do smanjenja tjelesne mase, što doprinosi smanjenom opterećenju kardiovaskularnog sistema i boljoj fizičkoj kondiciji. Sa smanjenjem masti i holesterola smanjuje se mogućnost nastanka ateroskleroze i doprinosi boljem stanju cirkulatornog sistema, što nesumnjivo smanjuje rizik od nastanka kako kardiovaskularnih tako i cerebrovaskularnih oboljenja.
Ranija istraživanja su već pokazala efikasnost katehina zelenog čaja u blokadi replikacije virusa, ali nije sa sigurnošću bio potvrđen mehanizam njihovog dejstva kao ni definitivne koncetracije katehina potrebne za postizanje ovog cilja. Kasnije studije su pokazale da katehini svoje dejstvo ispoljavaju putem blokade virusne neurominidaze, jednog od enzima neophodnih za aktivnost virusa u ljudskom organizmu. Prema novom istraživanju sprovedenom na japanskom Univerzitetu Tokushima Bunri, katehini su dobili novu ulogu. Naučnici su do ovog podatka došli posmatrajući proces razmnožavanja virusa u ljudskom organizmu. Za proces razmnožavanja virusa potrebna je aktivnost virusnog enzima endonukleaze, čija je uloga da obezbjedi ugradnju genomskog dijela virusa u ćeliju domaćina, što u daljem toku omogućava razmožavanje istog. Katehini iz zelenog čaja vezujući se za enzim endonukleazu blokiraju njegovu aktivnost. Od četiri vste katehina sadržanih u zelenom čaju najveći udio u blokadi endonukleaze imao je epigalokatehin galat (ECGC), što je posljedica zapravo najveće podudarnosti jedne grupe iz ovog jedinjenja sa aktivnim mjestom enzima. Kao krajnji zaključak je izvedeno da katehini imaju efikasno dejstvo kako na endonukleaze, tako i na neurominidaze. Obzirom da postoji mogućnost i njihove hemijske sinteze, to otvara vrata i formulisanju novih antivirusnih lijekova.
Preporučljivo je da u toku dana popijete bar jednu šolju čaja. Ono što bi trebalo da znate je da ga ne treba pripremati sa ključalom vodom, već da temperatura bude bar neki stepen ispod tačke ključanja, kako bi se očuvalo dejstvo korisnih supstanci.
ND
