Svake godine u decembru pod pokroviteljstvom Fondacije fetalne medicine (FMF) u Londonu se organizuje tečaj iz fetalne medicine koji okupi oko hiljadu zdravstvenih profesionalaca, uglavnom ginekologa iz cijelog svijeta. Cilj FMF-a je poboljšati zdravlje trudnica i njihovih beba kroz istraživanje i obuku u različitim poljima  fetalne medicine.

Profesor Kypros Nicolaides, osnivač FMF-a, svojim je istraživanjima dao izniman doprinos u polju prenatalne dijagnostike. U razgovoru za NajDoktor.ba specijalista ginekologije i akušerstva dr. Aida Zujović-Ajanović iz Poliklinike Sunce Agram objašnjava da su studije doktora Nicolaidesa koje su proučavale odnos fetalnih abnormalnosti i kromosomskih defekata i  mjerenje nuhalnog  nabora u prvom trimestru veliki projekat  koji  je  trajao  punih osam godina.

Njegov uspjeh ogleda se u tome što je transformirao način na  koji se opstetricija prakticira u mnogim dijelovima svijeta pa tako i u BiH. 

"Bilo je zadovoljstvo, kao i svaki put do sada,  učestvovati u Londonu u ovoj interaktivnoj edukaciji. U posljednjih 18 godina Fondacija  je  kroz donacije  podržala istraživanje i obuku u mnogim  područjima  fetalne medicine. Ono što mogu izdvojiti kao posebno sa tečaja  su, naravno, rana dijagnoza fetalnih abnormalnosti, zatim probir za kromosomske nedostatke, razvoj sigurnijih tehnika za prenatalnu dijagnostiku. Govorilo se također i preklampsiji i zastoju u rastu, te problemima višestrukih trudnoća", kaže dr. Zujović-Ajanović. 

Govoreći o razvoju neinvazivnih tehnika za prenatalnu dijagnostiku kao važnom ističe sve veću primjenu fetalne frakcije DNA  iz krvi majke odnosno primjenu Neinvazivnih prenatalnih testova (NIPT).

Ovi testovi, kaže naša sugovornica, otkrivaju i sekvenciraju fetalnu DNA iz uzorka majčine krvi, iz kojeg se s visokom pouzdanošću detektiraju kromozomopatije i ostale fetalne genetske anomalije već od  9. sedmice trudnoće. 

"Da bi se uzorak krvi mogao  analizirati neophodno je da fetalna DNA  frakcije  bude  minimalno  3 posto. U suprotnom se test mora ponoviti", precizira dr. Zujović-Ajanović.   

NIPT  testovi se  baziraju  na  metodi  prebrojavanja  i ciljanog sekvencioniranja, no uvode  se i nove metode i tehnike u ovakvoj vrsti testiranja koje će, kako kaže, rezultirati manjim brojem lažno pozitivnih i negativnih nalaza,  te daju mogućnost utvrđivanja triploidija.  

Senzitivnost i specifičnost testa za detekciju poremećaj broja kromosoma i genetske abnormalnosti u ciljanim slučajevima je čak 99,9 posto.

Prema njenim riječima ovakva testiranja preporučuju se  trudnicama s abnormalnim ultrazvučnim nalazom, kao i trudnicama s abnormalnim biokemijskim probirom. Također, preporuka su i trudnicama kod kojih kombinirani probir pokazuje visoki ili umjereno visoki rizik, kao i kod onih trudnica s odgovarajućom porodičnom anamnezom, ali i svim trudnicama koje ovo testiranje žele uraditi.  

NIPT utvrđuje da li postoji  promjena u broju kromosoma 13, 18, 21, X, Y: /Triploidije Trisomije: Down sindrom (trisomija 21), Edwards sindrom (trisomija 18), Patau sindrom (trisomija 13), Aneuploidije spolnih kromosoma, Turner sindrom (monosomija X), Klinefelter sindrom (XXY) , Jacobs sindrom (XYY), postoje li mikrodelecije kromosoma, 22q11.2 delecija (DiGeorge sindrom), 1p36 delecija, Angelman sindrom, Prader-Willi sindrom, Cri-du-chat sindrom  te fetalni spol - važno kod spolno nasljednih bolesti.  

Tri najčešće trisomije su: Down sindrom, Edwards sindrom i Patau sindrom.

"Idealno  mjesto NIPT testiranja je sekundarni probir nakon konvencionalnih prenatalnih testova kod pacijentica s visokim i umjerenim rizikom za  kromosomopatije, kada se broj nepotrebnih  amniocenteza  smanjuje za više od 90 posto. Pri tome se istodobno smanjuje i broj spontanih pobačaja, uz poboljšanje odnosa  između broja otkrivenih slučajeva kromosomopatija u odnosu na broj  amniocenteza", kaže dr. Aida Zujović-Ajanović.  

NajDoktor.ba