Vantjelesna oplodnja je metoda liječenja neplodnosti kojom danas, savremena medicina, liječi oko 80% uzroka neplodnosti. U svijetu je prvi uspjeh zabilježen 1978. godine u Engleskoj, a u klinici Medico-S prvo dijete začeto postupkom vantjelesne oplodnje (IVF/ICSI) rođeno je 2003. godine. 

Piše: dr. sci med. Dragan Ivanović, specijalista ginekologije i akušerstva

Od tada do danas bilježimo veliki napredak u primjeni ove metode, a samo zahvaljujući postupcima koji su obavljeni u klinici Medico-S na svijet je došlo više od 1 500 djece. Prema zvaničnoj svjetskoj statistici oko 8 miliona djece širom svijeta začeto je postupkom vantjelesne oplodnje.

Kako se utvrđuje neplodnost?

Prema zvaničnoj, u stručnoj javnosti usvojenoj definiciji Svjetske zdravstvene organizacije, neplodnost je nemogućnost ostvarivanja trudnoće nakon godinu dana nezaštićenih odnosa, odnosno već nakon šest mjeseci ukoliko je riječ o parovima koji su stariji od 35 godina.

Današnja medicina u stanju je da u oko 80% slučajeva utvrdi uzrok neplodnosti, dok se u oko 20% slučajeva radi o idiopatskom sterilitetu – kada parovi imaju uredne medicinske parametre ali do začeća ne dolazi prirodnim putem.

Koje su faze vantjelesne oplodnje?

Ukoliko je vantjelesna oplodnja jedini način liječenja i ostvarivanja trudnoće slijedi nekoliko etapa čije trajanje zavisi od zdravstvenog stanja pacijenata.

Šta je stimulacija ovulacije?

Prvu fazu postupka vantjelesne predstavlja hormonska stimulacija jajnika koja se radi u svrhu dobijanja optimalnog broja jajnih ćelija. Više jajnih ćelija, pruža mogućnost izbora najkvalitetnijih ćelija koje će kasnije u laboratorijskom dijelu postupka biti oplođene nekom od metoda vantjelesne oplodnje.

Aspiracija jajnih ćelija

Aspiracija jajnih ćelija je mali operativni zahvat tokom kojeg se obavlja punkcija folikula, time i jajnih ćelija koje su nastale tokom postupka stimulacije. Aspiracija se obavlja aspiracijskom iglom u trenutku odgovarajuće zrelosti folikula.

Ovaj zahvat se u klinici Medico-S klinici obavlja pod kratkotrajnom opštom anestezijom, a komplikacije su veoma rijetke.

Laboratorijska faza

Odmah po završetku aspiracije klinički embriolog pod mikroskopom pregleda dostavljeni materijal i utvrđuje broj i kvalitet jajnih ćelija. U međuvremenu se iz ejakulata ( pacijent uzorak dostavlja prije aspiracije), posebnim laboratorijskim metodama izdvajaju najbolji spermatozoidi koji će ući u proces oplodnje.

  • Klasični VTO postupak ili In vitro fertilizacija (IVF)

Tokom klasičnog postupka, u laboratorijskim uslovima poboljšavaju se uslovi za „susret“ jajne ćelije i spermatozoida. Nakon približno 18 sati utvrđuje se da li je došlo do oplodnje, a 24 časa poslije provjerava se da li je došlo do adekvatne diobe ćelije.

  • ICSI – intracitoplazmatska injekcija

U slučaju smanjene muške plodnosti embriolozi primjenjuju ICSI postupak, tako što uz pomoć mikroskopa i mikromanipulatora ubrizgavaju spermatozoid u jajnu ćeliju. Ovo je veoma delikatan postupak za koji je potrebno izuzetno znanje, vještina i iskustvo kliničkih embriologa.

Embriotransfer

Kultivacija embriona se odvija od 2 do 5 dana u strogo kontrolisanim uslovima inkubatora i pod budnim očima embriologa. U klinici Medico-S dostupna je Time lapse metoda (kao i ostale napredne laboratorijske metode), kojom se prati razvoj embriona 24 sata, te bira najbolji za proceduru embriotranfera. Prenos embriona u matericu ili embriotransfer je kruna postupka vantjelesne oplodnje i najčešće se obavlja drugi, treći ili peti dan od oplodnje jajne ćelije, u zavisnosti od broja i kvaliteta embriona. Riječ je o kratkotrajnoj i bezbolnoj metodi.

Nakon zahvata pacijentica miruje u sobi za odmor oko sat vremena. Nakon dvije nedelje mirovanja, pacijentica radi beta hCG nalaz kako bi se ustanovilo da li je došlo do trudnoće.

Piše: dr. sci med. Dragan Ivanović, specijalista ginekologije i akušerstva