AUTOR ČLANKA
Spada u metabolička oboljenja zglobova , jer dolazi do nakupljanja nuzprodukata metabolizma, odnosno dolazi do povišene koncentracije mokraćne kiseline
u serumu bolesnika kako zbog njenog pojačanog stvaranja ili zbog njenog smanjenog izlučivanja ili zbog oba ova poremećaja. Artritis u gihtu je tipičan predstavnik kristalnog artritisa. Kada koncentracija mokraćne kiseline pređe granicu zasićenja stvaraju se uratni kristali ( tofusi) koji dospijevaju u i oko zglobne šupljine, ali i u potkožno i druga tkiva i izazivaju upalnu reakciju.
Početak bolesti je akutan, u vidu artritisa na jednom zglobu, najčešće na nožnom palcu. Može da zahvati i druge zglobove stopala, skočni zglob, rijeđe koljeno ili neki zglob na gornjim ekstremitetima, što je češće kod žena. Zapaljenje se razvija u toku 24 sata i traje nekoliko dana do dvije sedmice. Bol u zglobu je intenzivan, otok je topao i crveno lividan. Bolesnik može imati i opšte simptome: povišenu temperaturu, groznicu. Po prestanku artritisa bolesnik je bez ikakvih tegoba, odnosno artritis ulazi u potpunu remisiju do narednog recidiva.
Ako se metabolički poremećaj (povišena koncentracija mokraćne kiseline) ne liječi, ponavlja
se akutni napad artritisa, najčešće u prve 2 godine poslije prvog napada, ali se može javiti i poslije 10 god., a rijetko da se napad nikada ne ponovi. Dalje usljed ne uzimanja odgovara
jućih lijekova bolest može preći u hronični oblik artritisa, koji se odlikuje stalnim prisustvom bola u zglobovima, destruktivnim promjenama, deformacijama zglobova i invalidnošću. Destrukcija i deformacija zglobova posljedica su prisustva tofusa – depozita urata u i oko zgloba. Tofusi se obično javljaju poslije 2-3 godine trajanja bolesti i najčešće se vide na ušnoj školjci, laktu ,koljenima.predjelu pete, prstima šaka... Oko 20% bolesnika sa gihtom ima urolitijazu ( pojava kamenaca u mokraćnom sistemu).
Ciljevi liječenja gihta su liječenje akutnog napada artritisa, spriječavanje budućih napada i zadržavanje koncentracije mokraćne kiseline u serumu u granicama normale. Kod akutnog napada se danas najviše koriste nesteroidni antireumatici, u početku sa najvećom
mogućom dozom, koja se zatim postepeno smanjuje kroz sljedećih pet do sedam dana. Liječenje se može početi i glikokortikoidima, najčešće lokalno u zahvaćeni zglob.Od nefarmakoloških mjera važni su mirovanje i stavljanje hladnih obloga na zahvaćeni zglob.
U regulaciji nivoa mokraćne kiseline koriste se dvije vrste lijekova : oni koji smanjuju njezinu prozvodnju ili potiču njezino izlučivanje bubrezima. Najviše se koriste adenuric i alupurinol čiji se mehanizmi djelovanja zasnivaju na kočenju enzima koji je potreban u sintezi mokraćne kiseline.
Profilaktičke mjere za spriječavanje napada gihta odnose se na smanjenje tjelesne težine, izbjegavanje alkoholnih pića ( osobito piva), uzimanje dovoljne količine tekućine i čuvanje od ozljeda. Dijetalne preporuke bi bile da se smanje količine mesa, plave ribe, školjaka, s posebnim osvrtom na veličinu obroka.
