AUTOR ČLANKA
Hemoroidi se ispoljavaju kao unutrašnji i spoljašnji.
Unutrašnji hemoroidi predstavljaju proširene vene unutrašnjeg hemoroidalnog pleksusa završnog dijela debelog crijeva (rektuma). Nalaze se iznad nazubljene linije (koja se nalazi na 1,5-2 cm od ulaza u čmar). Prekriveni su sluznicom završnog dijela debelog crijeva koja sadrži receptore za kontrolu stolice i vjetrova.
Spoljni hemoriodi se nalaze ispod nazubljene linije i pokriveni su kožom, pa je njihov glavni znak bol, što nije slučaj kod unutrašnjih hemoroida.
Kako nastaju hemoroidi?
Arteriovenski šant je glavni uzrok nastanka hemoroida.
Hemoroidi nastaju zbog direktne komunikacije (šantova) između arterija i vena hemoroidalnog pleksusa. Neka zanimanja vezana sa naprezanjem, sjedećim položajem, oboljenjima koja povećavaju pritisak u tim spojevima (šantovima) dovodeći dolazi do povećanja pritiska u venama hemoroida što rezultira njihovim proširenjem i nastankom hemoroida. U nastanku hemoroida značajni su nasljedna slabost vezivnog tkiva, uspravan položaj čovjeka, oboljenja anlanog kanala, jetre, način ishrane, neredovne stolice (zatvor, proljev), zanimanje, bolesti jetre, tumori u karlici, slabost srca, bolesti analnog kanala, klima, psihički momenti, starost.
Trudnoća, takođe, zbog uvećane maternice i ploda povećava otpor oticanju krvi iz hemoroidalnih vena, koji, zbog hormonskih promjena i genetske slabost krvnih sudova stvara idealne uslove za nastanak hemoroida. Veliki broj žena dobije hemoroide sa prvom trudnoćom (preko 80 posto) koji se pogoršavaju svakom novom trudnoćom.Hemoroide, zbog toga, prije trudnoće treba liječiti i ne ulaziti u novu trudnoću sa izraženim hemoroidima. Operativna terapija se može u trudnoći sprovesti u svakom momentu koji indicira komplikacije ili ih rješava. Nakon porođaja, treba, po prvilu sačekati 8-10 nedjelja i nakon toga poduzeti hirurško liječenje hemoroida.
Kliničke manifestacije ovise od stadijuma hemoroidalne bolesti.
Prvi stadijum predstavlja početno proširenje venskog pleksusa.
Drugi stadijum je izraženije proširenje hemiroida koji se nakon defekacije (stolice) samostalno vraćaju u čmar.
U trećem stadijumu prolabirani (ispali) hemoroidi, ne mogu se nakon defekacije samostalno reponirati (povratiti u čmar), nego ih treba repopnirati manualno (ručno). U četvrtom stadijumu bolesti vijenac proširenih unutrašnjih i vanjskih, hemoroida, kao "rascvjetala ruža" prolabira oko čmara, potpuno zatvarajući isti, koji se na uspjevaju ručno vratiti u čmar.
Znaci hemoroidalne bolesti
Glavni znaci bolesti su: krvarenje, bol, tromboza, uklještenje, infekcija. Kasniji znaci su ispadanje hemoroida, svrbež, osjeti žarenja i pečenja, nelagodnost kao i prljava sekrecija koja vlaži i prlja donji veš. Hemoroide prati malokrvnost (anemija), tromboze, ulceracije, fisure, apscesi, fistule. Moguća je maligna alteracija.
Akutne komplikacije hemoroidalne bolesti su krvarenje, prolpas (ispadanje hemoroida), tromboza (stvaranje krvnog ugruška), inkarceracija (uklještenje) i inflamacija (upalni gnojni procesi).
Krvarenje je najčešći znak hemoroidalne bolesti. Najprije se manifestuje u vidu neznatnih krvarenja koja pacijent primjeti na stolici koja je obložena uzdužnim trakastim linijama svjetlocrvene boje krvi. Krvarenja progresivno postaju sve intenzivnija i obilnija. Pacijent primjeti tragove svježe krvi svjetlo crvene boje na obris papiru nakon stolice koja je intenzivnije periferno obložena krvlju. Krvarenja vremenom postaju sve češća, dugotrajnija i obilnija. Javljaju se nakon evakuacije tvrde ili proljevaste stolice, putovanja, napornog posla. U uznapredovalom stadiju hemoroidalne bolesti, krv nakon evakuacije stolice (defekacije) u obliku kapi pokapa ili oboji WC školjku.
Dugotrajno krvarenje dovodi do malokrvnosti, malaksalosti, manjka feruma (Fe) u krvi.U terminalnim fazama bolestu krvarenje preko čmara je obilno i neprekidno tako da nam, na sreću, jedan manji broj bolesnika dođe sa krvavim oblogama (bindama). Takvi bolesnici imaju ekstremno izraženu anemiju, izrazitu malaksalost, izuzetno niske vrijednisti eritorcita, Fe u krvi. U rijetkim slučajevima krvarenje može biti akutno i masivno, dramatično koje zahtjeva hitno hirurško liječenje.
Bolovi kod hemoroida su znak nastalih komplikacija kao što su tromboze, inkarceracije postrombotičkih ulceracija, stenotičkih mamifestacija. U početku bolovi su prolaznog karaktera, javljaju se uz evakuaciju stolice. Kasnije, bol je stalan, pojačava se u toku evakuacije stolice čiji veoma jak intenzitet traje dugo vremena nakon nje. Bol je znak tromboze, uklještenja, rscjepa, ulceracija, spazma /grča/ prstenastog mišića čmara.
Tromboza hemoroida je redovan znak komplikacija uznapredovalog stadija hemoroidalne bolesti. Javlja se i u ranim stadijumima oboljenja u vidu naglog bola u čmaru koji se pogoršava u toku i nakon evakuacije stolice i vjetrova. Nerijetko nakon lize (propadanja ugruška - tromba u hemoroidu) nastane krvarenje koje spontano nestaje u toku nekoliko dana, ili postaje stalno da zahtjeva bolničko liječenje. Krvarenje se javlja nakon putovanja, konzumiranja suhe hrane, zatvora, proljeva. Stalna bol je redovan znak koja se pojačava nakon defekacije, podizanja tereta kašlja... U momentu raspadanja tromba javlja se krvarenje čiji intenzitet ovisi od stadija bolesti i broja tromboziranih hemorida. Takvo krvarenje je često veoma obilno i zabrinjavajuće za bolesnika. Posttrombotičke ulceracije analnog (čmarnog) kanala, kao brojne fisure (rascjepi) predstavljaju mjesta lize (raspadanja tromba) koje uz krvarenja prate nesnosni, stalni bolovi i rezustentnost na svaku terapiju.
Inkarceracija (uklještenje) hemoroida se javlja kod trećeg i četvrtog stadija oboljenja. Nastaje nakon evakuacije tvrde ili proljevaste stolice, naglih naprezanja zbog ispadanja hemoroida i konsekutivnog grča mišića stezača čmara tako da ispali hemoroidi se ne mogu povratiti nazad. Zadržana krv u ispalim (prolabiranim hemoroidima) trombozira sa svim, naprijed navedenim manifestacijama tromboze hemoroida. Prateća infekcija tromboziranog hemoroida može rezultirati perianalnim gnojnim procesima i fistulama.
Hronične komplikacije hemoroidalne bolesti su analni pruritus (svrbež), prolaps propadanja, ispadanja) analne (čmarne) i rektalne sluznice (sluznice debelog crijeva), hronične tromboze i perianalni upalni procesi (fsure – rascjepi, apscesi –gnojenja, fistule), sekundarne anemije, perianalni kožni nabori , maligne alteracije (mogučnost nastanka tumora), smetnje prilikom mokrenja, seksualna impotencija, bolovi u karlici, nervoza, proljevi, zatvor.
Krajni ishod hemoroidalne bolesti su znaci komplikacija hemoroda u vidu nesnosnih bolova, uklještenja sa naknadnom upalom, te masivnim trombozama ili masivno krvarenje koje zahtjeva hitan operativni zahvat.
Dijagnoza se postavlja na osnovu tegoba bolesnika, lokalnog nalaza i opšteg stanja bolesnika. Pritom, vizualni pregled čmarne regije i anoskopija, uz pregled prstom (digitorektalni pregled) zasigurno verificiraju bolest. Kolonoskopija je obavezna da se isključe druga oboljenja.
U ponedjeljak, 7. novembra, čitajte sve što trebate znati o dijagnostici i liječenju hemoroida.
